Enkoder nedir ? Çeşitleri nelerdir ?

Enkoderler, mekanik hareketi dijital sinyallere dönüştüren cihazlardır. Endüstriyel otomasyon, robotik sistemler, motor kontrolü ve daha birçok alanda kullanılırlar. Bu sayfada, enkoderlerin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve çeşitli türlerini keşfedeceksiniz.

Enkoder Nedir?

Enkoder, bir mekanizmanın hareketini ölçen ve bu hareketi dijital verilere dönüştüren bir sensördür. Enkoderler genellikle motorlar ve hareketli makinelerde kullanılır, çünkü konum, hız, yön gibi parametreleri doğru bir şekilde algılarlar.

Enkoderler, dijital kontrol sistemlerine sinyal göndererek, hareketli parçaların doğru pozisyonda çalışmasını sağlarlar. Ayrıca, sistemlerin hızını ve yönünü kontrol etmeye yardımcı olurlar.

Enkoder Çeşitleri

Enkoderler iki ana grupta sınıflandırılabilir: Artımsal (Incremental) ve Mutlak (Absolute) enkoderler. Bu çeşitler, her bir enkoderin sağladığı veri türüne göre farklılık gösterir.

1. Artımsal (Incremental) Enkoder

Artımsal enkoderler, hareket anında digital cıkıslar ile hareketin yönünü bilgisini vermektedir.
Bu enkoderların birden fazla çesiti mevcuttur.

Genellikle çıkış fazları A, B, Z ve A’, B’, Z’ olarak adlandırılmaktadır.

• Çalışma Prensibi: A ve B fazlı sinyallerin arasındaki faz farkı ile yön belirlenir.
• Kullanım Alanları: CNC makineleri, motor geri besleme sistemleri, hız kontrolü.

2. Mutlak (Absolute) Enkoder

Mutlak enkoderler, her bir pozisyonu benzersiz bir dijital kodla belirtir. Yani, her bir hareketin kesin konum bilgisini sağlar ve güç kaybı durumunda bile doğru bilgiyi saklar.

• Çalışma Prensibi: Pozisyon bilgisini her durumda korur ve her dönüşte yeni bir dijital kod üretir.
• Kullanım Alanları: Robotik sistemler, endüstriyel otomasyon, servo motor uygulamaları.
  
  Bir çok haberleşme protokolünü desteklerler
  
  Ethernet, Ethernet/IP, EtherCat, CanOpen, SSI, Profibus, Profinet vb.

Enkoder Türleri ve Teknolojileri

Enkoderler, optik, manyetik, indüktif ve kapasitif gibi farklı teknolojilerle çalışabilir. Bu teknolojiler, farklı çevresel koşullara uyum sağlamalarına olanak tanır.

1. Optik Enkoder

Optik enkoderler, ışık kaynakları ve ışık algılayıcıları kullanarak hareketi ölçer. Bir döner disk üzerinde ışıklı ve karanlık alanlar bulunur ve bu alanlar ışık sensörleri tarafından algılanır.

• Yüksek hassasiyetlidirler.

2. Manyetik Enkoder

Manyetik enkoderler, manyetik alanlar kullanarak hareketi algılar. Bu enkoderler, daha dayanıklı ve zorlu çevre koşullarına dayanıklıdır.

Enkoderlerin Çalışma Alanları

Enkoderler, çok çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılır. İşte bazı örnekler:

• CNC Makineleri: Enkoderler, makinenin hareketini doğru bir şekilde kontrol eder ve iş parçalarının doğru işlenmesini sağlar.
• Robotik Sistemler: Robot kollarının hassas konumlandırılması için enkoderler gereklidir.
• Otomotiv Endüstrisi: Otomobil motorları ve şanzımanları, enkoderler kullanılarak izlenebilir.
• Yazıcılar ve Tarayıcılar: Yazıcı kafalarının doğru konumlandırılması için enkoderler kullanılır.
• Kumanda Sistemleri: Motor hız ve yön kontrolü için enkoderler kullanılır.